Çocuğun doğmasından uzun bir süre önce, gelişimin ilk haftalarında, dudağın sol ve sağ kenarları ile damak birlikte oluşurlar. Ancak, yaklaşık her 1000 bebekte bir normal birleşme oluşmaz. Dudak ve damak ayrı olarak geliştikleri için, dudak ve damak yarıkları çeşitli varyasyonlarda görülebilirler. Eğer çocuğunuz bu şekilde bir deformite ile dünyaya gelmiş ise, doktorunuz, tedavi için cerrahi onarımı önerecektir. Dudak ve damak yarığı ile dünyaya gelen çocukların tedavisinde önemli ilerlemeler elde edilmiş olup, çoğunuzun normal, sağlıklı ve mutlu bir yaşam geçirmesi için herhangi bir engel bulunmamaktadır. Burada cerrahi girişim ile ilgili temel bilgiler size verilecektir. Bireysel farklılıklar nedeniyle bazı sorularınıza burada cevap bulamayabilirsiniz. Doktorunuza cerrahi girişim ile ilgili aklınıza takılan her türlü soruyu sormaktan çekinmeyiniz.
TAKIM YAKLAŞIMININ ÖNEMİ
Dudak ve damak yarığı ile doğan çocuklar, eşlik eden çeşitli problemler nedeniyle değişik uzmanlık dallarından alınacak yardıma ihtiyaç duyarlar. Plastik cerrahinin yapacağı yarık onarımının yanı sıra beslenmeleri, dişleri, işitmeleri, konuşmaları ve psikolojik gelişmeleri açısından çocuk büyüdükçe değişecek çeşitli problemler ortaya çıkabilecektir. Bu nedenle, ailelerin takım desteği alabileceği merkezlere başvurmaları önemlidir. Genel olarak bu tip bir takımda plastik cerrah, çocuk hastalıkları uzmanı, kulak-burun-boğaz hastalıkları uzmanı, konuşma ve işitme uzmanı, psikolog, genetik danışman, diyetisyen, hemşire ve sosyal danışman yer almaktadır. Bu uzmanların hangisine, ne zaman başvurulacağı plastik cerrah tarafından koordine edilmektedir.
CERRAHİNİN PLANLANMASI
Cerrahinin nerede yapılacağı, anestezinin şekli, karşılaşılabilecek sorunlar, iyileşme dönemi, işlemin maliyeti ve ortaya çıkacak sonuç gibi detaylar hakkındaki bilgileri, doktorunuzla yapacağınız ilk görüşmede öğrenebilirsiniz. Çocuğunuzun ameliyat öncesi ve sonrası dönemdeki beslenmesi hakkındaki bilgileri de doktorunuzdan öğrenebilirsiniz. Bağlı olduğunuz sosyal güvenlik sistemleri (Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ ?Kur) dudak ve damak yarığı operasyonlarının tüm maliyetlerini karşılamaktadır. Özel sigorta kapsamında iseniz, poliçenizin çocuğunuzu kapsamasına ve cerrahi işlem için verdiği limitlere dikkat ediniz.
DUDAK YARIĞI CERRAHİSİ
Dudak yarığı, üst dudaktaki küçük bir çentikten, burun tabanına uzanan tam bir yarığa kadar geniş bir çeşitlilik gösterebilir. Yarık tek taraflı olabildiği gibi dudağın iki yanında da yer alabilir. Cerrahi girişim genellikle çocuk 6 - 10 haftalık iken gerçekleştirilmektedir. Dudak yarığını onarmak için, yarığın iki yanına yapılacak kesiyi takiben kas onarımı yapılacaktır. Ağız mukozası ve cilt onarımı yapılarak yarık kapatılacaktır. Bu şekilde kas fonksiyon kazanacak ve normal dudak şekli oluşturulacaktır. Burunda oluşan deformite de bu girişimden fayda görecektir.
DUDAK YARIĞI CERRAHİSİ SONRASI İYİLEŞME
Çocuğunuz cerrahi sonrası huzursuz bir dönem geçirebilir. Bu dönemi atlatmak için çeşitli ilaçlar doktorunuz tarafından size önerilecektir. Çocuğunuzun ellerini ameliyat sahasından uzak tutmak için dirseklerin bükülmesini önleyen bandajları kullanmak bir süre gerekli olmaktadır. Kullanılan pansumanlar bir ? iki gün sonra çıkarılacak, cilt dikişleri ise 5 gün sonra alınacak veya kullanılan materyale bağlı olarak kendiliğinden düşecektir. Çocuğunuzun ilk birkaç hafta boyunca beslenmesi ile ilgili öneriler doktorunuz tarafından size verilecektir. Ameliyat izi, ilk birkaç haftalık dönemde daha kırmızı ve geniş bir hale gelecektir. Bu görünüm zamanla azalacak ancak iz hiçbir zaman tamamen yok olmayacaktır. Birçok çocukta burun ve dudak bölgesindeki gölgelenmeler nedeniyle bu iz zorlukla görülebilir şekle dönüşecektir.
DAMAK YARIĞI CERRAHİSİ
Damak yarıkları, bazı çocuklarda küçük dili etkileyen küçük bir çentik şeklinde iken, bazılarında dudak bölgesine kadar uzanmaktadır. Damak yarığı onarımı cerrahın, anestezistin ve hastanın durumuna göre 3 ? 12 aylar arasında yapılabilmektedir. Bu şekilde çocuğun cerrahi işlemi tolere etmesi kolaylaşmaktadır. Cerrahi onarım sırasında, yarığın iki kenarında yapılan kesilerle, kenardaki dokular orta hatta doğru yaklaştırılmakta ve damak bütünlüğü sağlanmaktadır. Bu onarım sırasında yumuşak damak kasları da onarılmakta, bu şekilde çocuğun doğru konuşması ve beslenmesi için gerekli zemin de sağlanmaktadır.
DAMAK YARIĞI CERRAHİSİ SONRASI İYİLEŞME
Ameliyat sonrası ilk bir iki günde, ilaçlarla rahatlıkla kontrol edilebilen, huzursuzluk ve ağrı şikayetleri olabilmektedir. Bu zaman diliminde çocuk ağızdan beslenmeye başlanmasına rağmen normal miktarlarda beslenemeyeceği için damar yoluyla sıvı verilerek gerekli destek sağlanmaktadır. İlk günlerde çocuğun ellerini ağzına götürmesini önlemek için dirseklerin bükülmesini önleyen bandajlar gerekli olmaktadır. Ameliyat sonrası ilk birkaç haftada çocuğunuzun beslenmesi için gerekli öneriler doktorunuz tarafından size verilecektir. Bu önerilere uyulması damağın sorunsuz iyileşmesi açısından gereklidir.